(ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2006 - ÔÅÕ×ÏÓ 40)
Αριθμός απόφασης: ΣτΕ 947/2006
Τμήμα: Τμ. ΣΤ΄
Πρόεδρος: Θ. Χατζηπαύλου
Εισηγητής: Κ. Μαρίνου
Το επίδομα αλλοδαπής του άρθρου 135 ν. 2594/1998 δεν έχει χαρακτήρα επιδόματος στεγαστικών αναγκών, αλλά είναι προσωποπαγές επίδομα που προσαυξάνει τις ατομικές αποδοχές των υπαλλήλων αυτών που υπηρετούν στην αλλοδαπή. Το γεγονός ότι στα κριτήρια τα οποία λαμβάνονται υπόψη κατά το νόμο, προκειμένου να καθορισθεί το πιο πάνω επίδομα (κλάδος, βαθμός, κ.λπ.), περιλαμβάνονται και οι στεγαστικές ανάγκες, δεν μπορεί, αυτό και μόνο, να προσδώσει στο επίδομα αυτό τον χαρακτήρα επιδόματος χορηγουμένου προεχόντως για την αντιμετώπιση στεγαστικών αναγκών. Η δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 135 παρ. 10 ν. 2594/1998 περικοπή του επιδόματος αλλοδαπής, από την κατηγορία των εγγάμων υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών και των εξομοιουμένων προς αυτούς υπαλλήλων των Γραφείων Οικονομικών κι Εμπορικών Υποθέσεων των Ελληνικών Πρεσβειών, που υπηρετούν στην ίδια πόλη στην αλλοδαπή μαζί με τους συζύγους τους έρχεται σε αντίθεση με τα άρθρα 4 και 21 παρ. 1 του Σ. Παραπομπή στην Ολομέλεια
Άρθρα 135 ν. 2594/1998, 4, 21 παρ. 1 Σ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
[…]
8. Επειδή στο άρθρο 135 του ν. 2594/1998 με τον οποίο κυρώθηκε ο Οργανισμός του Υπουργείου Εξωτερικών, (ΦΕΚ Α΄ 62) ορίζεται: «1. Ως αποδοχές των υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών νοούνται ο βασικός μισθός τους και όλα τα, κατά τις κείμενες διατάξεις χορηγούμενα επιδόματα και προσαυξήσεις. 2. Οι διπλωματικοί υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών αποτελούν κλάδο με ειδικές αποδοχές, λόγω των ειδικών προσόντων τα οποία απαιτούνται κατά την εισαγωγή τους στην υπηρεσία, των αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων και ευθυνών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, καθώς και των ιδιαίτερων συνθηκών υπό τις οποίες εκτελούν τα καθήκοντά τους αυτά… 4. Προς αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους ζωής στην αλλοδαπή και των ειδικών συνθηκών διαβίωσης σε κάθε χώρα, παρέχεται σε συνάλλαγμα, ανεξαρτήτως των αποδοχών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου και επίδομα υπηρεσίας στην αλλοδαπή, αναλόγως του κλάδου και του βαθμού. Το επίδομα αυτό προσαυξάνεται αναλόγως των ποσοστών που ορίζονται για τα οικογενειακά βάρη και τη στέγαση… 5. Το κατά την προηγούμενη παράγραφο επίδομα καθορίζεται εκάστοτε για τους με πρεσβευτικό βαθμό υπαλλήλους του Υπουργείου Εξωτερικών, με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εξωτερικών και Οικονομικών, λαμβανομένων υπόψη των πινάκων των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κόστος ζωής στις πρωτεύουσες όλου του κόσμου. Για τους λοιπούς υπαλλήλους καθορίζεται με την ίδια κοινή υπουργική απόφαση σε ποσοστό επ’ αυτού το οποίο έχει καθορισθεί για τους υπαλλήλους με πρεσβευτικό βαθμό. Η ως άνω υπουργική απόφαση μπορεί να έχει και αναδρομική ισχύ. 6. Το επίδομα υπηρεσίας στην αλλοδαπή αναπροσαρμόζεται, σε περίπτωση ουσιώδους μεταβολής είτε της ισοτιμίας του συναλλάγματος προς το τοπικό νόμισμα ή το ευρώ, είτε της αγοραστικής αξίας τούτων, με βάση επίσημα στοιχεία… 10. Σε περίπτωση συνυπηρέτησης στην ίδια πόλη στο εξωτερικό υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών όλων των κλάδων, οι οποίοι είναι σύζυγοι, τους καταβάλλονται πλήρεις οι αποδοχές που προβλέπονται για το βαθμό τους, εκτός από τα αναφερόμενα στην παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου ποσοστά οικογενειακών βαρών και στέγασης τα οποία καταβάλλονται μόνο στον ιεραρχικώς ανώτερο» […]
11. Επειδή, από τις προπαρατεθείσες διατάξεις, ορθώς ερμηνευόμενες, προκύπτει ότι το επίδομα αλλοδαπής που χορηγείται στους υπαλλήλους του Υπουργείου Εξωτερικών (άρθρ. 135 παρ. 10 ν. 2594/1998), καθώς και στους εξομοιούμενους προς αυτούς ως προς τούτο υπαλλήλους των Γραφείων Οικονομικών κι Εμπορικών Υποθέσεων των Ελληνικών Πρεσβειών, δεν έχει χαρακτήρα επιδόματος στεγαστικών αναγκών, αλλά είναι προσωποπαγές επίδομα που προσαυξάνει τις ατομικές αποδοχές των υπαλλήλων αυτών που υπηρετούν στην αλλοδαπή, προκειμένου ν' αντιμετωπισθούν πλην των αναγκών στεγάσεως (και -καθόσον αφορά στους διπλωματικούς υπαλλήλους και τους εμπειρογνώμονες- και των οικογενειακών βαρών), και άλλες ανάγκες που δημιουργούνται λόγω του κλάδου, στον οποίο ανήκει ο υπάλληλος και του βαθμού τον οποίο κατέχει, καθώς και λόγω του κόστους της ζωής του τόπου στον οποίο υπηρετεί. Το δε γεγονός ότι στα κριτήρια τα οποία λαμβάνονται υπόψη κατά το νόμο, προκειμένου να καθορισθεί το πιο πάνω επίδομα (κλάδος, βαθμός, κ.λπ.), περιλαμβάνονται και οι στεγαστικές ανάγκες, δεν μπορεί, αυτό και μόνο, να προσδώσει στο επίδομα αυτό τον χαρακτήρα επιδόματος χορηγουμένου προεχόντως για την αντιμετώπιση στεγαστικών αναγκών, αφού μάλιστα η απαρίθμηση των κριτηρίων τούτων στο νόμο γίνεται, κατά τη γραμματική διατύπωση της πιο πάνω διατάξεως, ισοτίμως και δεν προκύπτει από άλλο στοιχείο ότι δίδεται προέχουσα σημασία στο κριτήριο των στεγαστικών αναγκών (πρβλ. ΣτΕ 1638/2003).
12. Επειδή, κατ' ακολουθία των όσων αναφέρθηκαν προηγουμένως, η δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 135 παρ. 10 ν. 2594/1998 περικοπή του επιδόματος αλλοδαπής, από την κατηγορία των εγγάμων υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών και των εξομοιουμένων προς αυτούς υπαλλήλων των Γραφείων Οικονομικών κι Εμπορικών Υποθέσεων των Ελληνικών Πρεσβειών, που υπηρετούν στην ίδια πόλη στην αλλοδαπή μαζί με τους συζύγους τους, θέτει σε χειρότερη θέση την πιο πάνω κατηγορία των υπαλλήλων σε σχέση με την κατηγορία των αγάμων υπαλλήλων ή με αυτούς των οποίων οι σύζυγοι υπηρετούν σε διαφορετικές πόλεις στην αλλοδαπή, η ως άνω δε υπό του νομοθέτου μεταχείριση της εν λόγω κατηγορίας υπαλλήλων σε σχέση με τις λοιπές κατηγορίες, είναι άνιση και συνεπώς αντίθετη προς την καθιερωμένη με το άρθρο 4 του Συντάγματος αρχή της ισότητος, διότι οι συνθήκες εργασίας στην αλλοδαπή όλων των ως άνω κατηγοριών υπαλλήλων (εγγάμων, αγάμων κ.λπ.), δεν διαφοροποιούνται αναλόγως της κατηγορίας, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δικαιολογείται η κατά τα άνω περικοπή του επιδίκου επιδόματος στη μία μόνο απ' αυτές. Εξάλλου, η ανισότητα αυτή, καθόσον αφορά τους υπαλλήλους της κατηγορίας αυτής σε σχέση με τους αγάμους υπαλλήλους, είναι αντίθετη και προς την, προστατεύουσα το θεσμό του γάμου, διάταξη του άρθρου 21 παρ. 1 του Συντάγματος, η οποία αντιλαμβάνεται ως ισότιμη την συμμετοχή των εργαζομένων συζύγων στη δημιουργία της οικογένειας και η οποία αποκλείει τη δυσμενέστερη μεταχείριση των εγγάμων σε σχέση με τους αγάμους, (πρβλ. Α.Ε.Δ. 3/2001, Σ.τ.Ε. 3805/2001 Ολομ., 2035, 1638/2003, 1919/1999).
Όμως, εφ' όσον στην παρούσα υπόθεση τίθεται το ζήτημα του ανισχύρου και της μη εφαρμογής της διατάξεως παρ. 10 του άρθρου 135 του ν. 2594/1998 λόγω της αντιθέσεώς της προς τα άρθρα 4 παρ. 1 και 21 παρ. 1 του Συντάγματος, το ζήτημα δε αυτό αντισυνταγματικότητας δεν έχει κριθεί με προηγούμενη απόφαση της Ολομελείας του Δικαστηρίου, ούτε με απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου 100 του Συντάγματος, πρέπει να παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου.
