(ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 - ÔÅÕ×ÏÓ 90)
Αριθμός απόφασης: ΣτΕ Ολ. 3/2016
Τμήμα: -
Πρόεδρος: Σ. Ρίζος, Πρόεδρος ΣτΕ
Εισηγητής: Η. Τσακόπουλος, Σύμβουλος, Δικηγόροι: Ι. Πετρόγλου, Αικ. Γρηγορίου, Νομικός Σύμβουλος του Κράτους
Έκτακτη εισφορά ν. 3845/2010 και συνταγματική προστασία κεφαλαίων εξωτερικού.
Άρθρα 107 Σ, 25 - 26 ν. 27/1975, πέμπτο ν. 3845/2010.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Όπως έχει κριθεί παγίως σε ανάλογες περιπτώσεις επιβολής έκτακτων εισφορών, όπως αυτές που αναφέρθηκαν σε προηγούμενη σκέψη (ΣτΕ 3408-9/2013, 1317-8/1979 Ολ., 3098, 3653/1981, 3202/1982, 116/1983, 357/1984 7μ. κ.ά.), η ένδικη εισφορά δεν αποτελεί φόρο εισοδήματος, το εισόδημα δε του οικονομικού έτους 2010 δεν αποτελεί αντικείμενο φορολογίας κατά την έννοια του άρθρου 78 § 1 του Συντάγματος. Η εισφορά αυτή αποτελεί, πράγματι, έκτακτη οικονομική επιβάρυνση των νομικών προσώπων, κυρίως εταιρειών, για την αντιμετώπιση της οξύτατης οικονομικής κρίσης που σοβούσε στη Χώρα, το εισόδημα δε χρησιμοποιείται ως δείκτης της οικονομικής δυνάμεως των υποκειμένων στην εισφορά προσώπων, αποτελεί δηλαδή το κριτήριο και συνακόλουθα την βάση επιβολής της εισφοράς. Στην εν λόγω εισφορά υπόκεινται και τα νομικά πρόσωπα (εταιρείες) που έχουν στην κυριότητά τους πλοία εγγεγραμμένα σε ελληνικά νηολόγια. Τούτο προκύπτει ιδίως από την ευρύτητα του κύκλου των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων που υπόκεινται στην εισφορά και από το ότι οι σχετικές διατάξεις δεν εξαιρούν τις εν λόγω εταιρείες. Προκύπτει, επίσης, και από την αιτιολογική έκθεση του ν. 3845/2010 και από τις σχετικές κοινοβουλευτικές συζητήσεις και τα συναφή στοιχεία, από τα οποία συνάγεται ότι ο νομοθέτης δεν ηθέλησε να εξαιρέσει από την γενική προσπάθεια για την υπέρβαση της κρίσης την παραπάνω κατηγορία (οικονομικά εύρωστων συνήθως) νομικών προσώπων.
Τα παραπάνω δεν αναιρούνται από την παραπομπή του νόμου στις διατάξεις του ΚΦΕ για τον προσδιορισμό του εισοδήματος που λαμβάνεται ως βάση υπολογισμού της εισφοράς. Διότι η παραπομπή αυτή ρητώς μεν αναφέρει το συνήθως συμβαίνον, όμως αφορά προφανώς και τις περιπτώσεις των ειδικών διατάξεων περί φορολογίας εισοδήματος, καίτοι αυτές δεν είναι ενταγμένες στον ΚΦΕ (πρβλ. ΣτΕ 25 - 26/1987 [7μ]). Καθ’ όσον δε αφορά τα εισοδήματα από την εκμετάλλευση πλοίου, ζήτημα που ενδιαφέρει εν προκειμένω, η επίμαχη εισφορά παρέμεινε μεμονωμένη, δεν επιβλήθηκε δηλαδή αντίστοιχη εισφορά κατά τα επόμενα έτη. Υπό την προϋπόθεση δε αυτή, ότι δηλαδή δεν επανελήφθη στα πλαίσια της αρξαμένης από το 2010 και συνεχιζόμενης κρίσεως, δεν δύναται να θεωρηθεί ότι προσλαμβάνει τον χαρακτήρα πρόσθετου φόρου επί του εισοδήματος. Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη σκέψη, η συμμετοχή της ναυτιλιακής κοινότητας στην γενική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κρίσης προσδιορίσθηκε για τα έτη 2014 - 2017 με συμβατικό τρόπο. Εν όψει των ανωτέρω, εφόσον δηλαδή η ένδικη εισφορά δεν αποτελεί φόρο εισοδήματος, ζήτημα αντιθέσεως των σχετικών διατάξεων προς τις διατάξεις των Κεφαλαίων Α έως και Δ του τμήματος Α΄ του ν. 27/1975, οι οποίες ρυθμίζουν τη φορολόγηση του εισοδήματος από την εκμετάλλευση πλοίων με ελληνική σημαία, έχουν δε αυξημένη τυπική ισχύ και, άρα, δεν μπορούν να τροποποιηθούν με κοινό νόμο, δεν τίθεται.
Μειοψήφισαν ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, οι Σύμβουλοι Διον. Μαρινάκης, Μ. - Ε. Κωνσταντινίδου, Διομ. Κυριλλόπουλος, Α. Χλαμπέα, Παρ. Μπραΐμη, Α. - Μ. Παπαδημητρίου, Κ. Νικολάου και οι Πάρεδροι, οι οποίοι υποστήριξαν την εξής γνώμη: Ο νομοθέτης δεν ηθέλησε να υπαγάγει στην ένδικη εισφορά και τα νομικά πρόσωπα, τα οποία έχουν κατά κυριότητα πλοία εγγεγραμμένα σε ελληνικά νηολόγια, τούτο δε εν όψει του ιδιαίτερου καθεστώτος φορολογήσεως των κερδών από την εκμετάλλευση τέτοιων πλοίων, το οποίο έχει, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, αυξημένη τυπική ισχύ, κατά το Σύνταγμα, και υπηρετεί εξαιρετικά σημαντικό δημόσιο σκοπό. Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή βασίζεται σε δύο επιχειρήματα:
Πρώτον, στη γραμματική διατύπωση του άρθρου πέμπτου § 1 του ν. 3845/2010, η οποία αναφέρεται, ως βάση υπολογισμού της εισφοράς, στο εισόδημα που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του ΚΦΕ –ενώ το εισόδημα από την εκμετάλλευση πλοίων με ελληνική σημαία δεν διέπεται από τις διατάξεις του Κώδικα αυτού, αλλά από τις διατάξεις του ειδικού νόμου 27/1975, που έχει ως βάση υπολογισμού την χωρητικότητα των πλοίων. Δεύτερον, ότι ο νομοθέτης, έχων συνείδηση της ειδικής προστασίας που επιφυλάσσει το Σύνταγμα (άρθρο 107) στην ελληνική ναυτιλία, εάν πράγματι ήθελε να επεκτείνει την επίμαχη επιβάρυνση και στο προερχόμενο από την εκμετάλλευση των πλοίων εισόδημα θα εξεφράζετο ρητώς. Συνεπώς, κατά τη γνώμη αυτή, στην επίμαχη εισφορά δεν υπόκεινται τα παραπάνω νομικά πρόσωπα για το εισόδημα από την εκμετάλλευση των πλοίων τους.
(Απορρίπτει την αίτηση αναίρεσης)
