(ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 - ÔÅÕ×ÏÓ 72)
Αριθμός απόφασης: ΑΠ 72/2012
Τμήμα: Δ΄ Πολιτικό Τμήμα
Πρόεδρος: Προεδρεύων: Σ. Ζιάκας
Εισηγητής: Ιω. Πετροπούλου
Αδικοπραξία. Αποζημίωση της ΑΚ 931 λόγω αναπηρίας ή παραμόρφωσης του παθόντος, η οποία επιδρά στο μέλλον του. Προϋποθέσεις επιδίκασης και φύση της αποζημίωσης αυτής. Διαφορά από την αξίωση αποζημίωσης της ΑΚ 929 για διαφυγόντα κέρδη.
Άρθρα: 931, 929, 932 ΑΚ, 216 ΚΠολΔ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
[…] «Επειδή κατά τη διάταξη του άρθρου 931 ΑΚ "η αναπηρία ή η παραμόρφωση που στον παθόντα λαμβάνεται υπόψη κατά την επιδίκαση της αποζημίωσης αν επιδρά στο μέλλον του". Η διάταξη αυτή προβάλλει επιδίκαση από το δικαστήριο χρηματικής παροχής στον παθόντα αναπηρία ή παραμόρφωση, εφόσον συνεπεία αυτών επηρεάζεται το μέλλον του. Η χρηματική αυτή παροχή δεν αποτελεί αποζημίωση, εφόσον η τελευταία εννοιολογικώς συνδέεται με την επίκληση και απόδειξη ζημίας περιουσιακής, δηλαδή διαφοράς μεταξύ της περιουσιακής καταστάσεως μετά το ζημιογόνο γεγονός και εκείνης που θα υπήρχε χωρίς αυτό. Η συνεπεία της αναπηρίας ή παραμορφώσεως ανικανότητα προς εργασία, εφόσον προκαλεί στον παθόντα περιουσιακή ζημία, αποτελεί βάση αξιώσεως προς αποζημίωση, που στηρίζεται στη διάταξη του άρθρου 929 Α.Κ. (αξίωση διαφυγόντων εισοδημάτων). Όμως, η αναπηρία ή παραμόρφωση ως τοιαύτη δεν σημαίνει κατ` ανάγκη πρόκληση στον παθόντα περιουσιακής ζημίας. Τούτο συμβαίνει σε ανήλικο, που δεν έχει εισέλθει ακόμη στην παραγωγική διαδικασία και δεν μπορεί ήδη από την επέλευση της αναπηρίας ή παραμορφώσεως να επικαλεσθεί περιουσιακή ζημία. Δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη, ότι η αναπηρία ή παραμόρφωση θα προκαλέσει στον παθόντα συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία. Είναι όμως βέβαιο, ότι η αναπηρία ή παραμόρφωση, ανάλογα με το βαθμό της και τις λοιπές συντρέχουσες περιστάσεις (ηλικία, φύλο, κλίσεις και επιθυμίες του παθόντος), οπωσδήποτε θα έχει δυσμενή επίδραση στην κοινωνική - οικονομική εξέλιξη τούτου, κατά τρόπο όμως που δεν δύναται επακριβώς να προσδιορισθεί. Η δυσμενής αυτή επίδραση είναι δεδομένη και επομένως δεν δικαιολογείται εμμονή στην ανάγκη προσδιορισμού του ειδικού τρόπου της επιδράσεως αυτής και των συνεπειών της στο κοινωνικό και οικονομικό μέλλον του παθόντος. Προέχον και κρίσιμο είναι το γεγονός της αναπηρίας ή παραμορφώσεως ως βλάβης του σώματος ή της υγείας του προσώπου, ως ενός αυτοτελούς έννομου αγαθού, που απολαύει και συνταγματικής προστασίας, σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος, όχι μόνο στις σχέσεις των πολιτών προς το Κράτος, αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις, χωρίς αναγκαίως η προστασία αυτή να συνδέεται με αδυναμία οικονομικών ωφελημάτων ή πλεονεκτημάτων. Έτσι, ορθότερη κρίνεται η ερμηνεία της διατάξεως του άρθρου 931 Α.Κ., που την καθιστά εφαρμόσιμη, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται από τη διάταξη αυτή η επιδίκαση στον παθόντα αναπηρία ή παραμόρφωση ενός εύλογου χρηματικού ποσού, ακριβώς λόγω της αναπηρίας και παραμορφώσεως, χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία, η οποία άλλωστε και δεν δύναται να προσδιοριστεί (ΑΠ 670/2006). Το ποσό του επιδικαζόμενου εύλογου χρηματικού ποσού εξευρίσκεται με βάση το είδος και τις συνέπειες της αναπηρίας ή παραμορφώσεως αφενός και την ηλικία του παθόντος αφετέρου, καθώς και με συνεκτίμηση του ποσοστού συνυπαιτιότητας του τελευταίου στην πρόκληση της αναπηρίας ή της παραμορφώσεώς του, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της κατά τη διάταξη του άρθρου 932 Α.Κ. αξιώσεως χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης. Επομένως, για τον υπολογισμό της χρηματικής παροχής της διατάξεως του άρθρου 931 Α.Κ. δεν έχουν εφαρμογή τα ισχύοντα επί της αξιώσεως αποζημιώσεως του άρθρου 929 του ίδιου Κώδικα, όπου για τον καθορισμό αυτής προσδιορίζεται κατ` αρχήν το ύψος της θετικής και αποθετικής ζημίας του παθόντος βλάβη του σώματος ή της υγείας του και το ποσοστό αυτής μειώνεται κατά το ποσοστό της συνυπαιτιότητας του τελευταίου, αφού, κατά τα προεκτεθέντα, η χρηματική παροχή της πρώτης διατάξεως δεν αποτελεί αποζημίωση, δεν συνδέεται δηλαδή με συγκεκριμένη μελλοντική περιουσιακή ζημία, αλλά δίδεται για το γεγονός και μόνο της αναπηρίας ή παραμορφώσεως και προσδιορίζεται κατά την εύλογη κρίση του δικαστηρίου με βάση τους προεκτεθέντες προσδιοριστικούς παράγοντες». […]
Συναφής νομολογία: Για το ότι η αποζημίωση της ΑΚ 931 δεν συνδέεται με την επίκληση και απόδειξη ορισμένης περιουσιακής ζημίας (πρβλ. ΚΠολΔ 216 § 1, 338 § 1) και μπορεί να ζητηθεί είτε μεμονωμένα είτε σωρευτικά με την αποζημίωση της ΑΚ 929 ή της ΑΚ 931 βλ. ολΑΠ 18/2008 (πλειοψ.). ΑΠ 1226/2011 αδημ.· ΑΠ 1214/2011 ΕφΑΔ 2011, 1040· ΑΠ 1051/2011 αδημ.· ΑΠ 1048/2011 αδημ.· ΑΠ 525/2011 αδημ.· ΑΠ 410/2011 αδημ.· ΑΠ 408/2011 αδημ. Για το ότι, από ορολογικής απόψεως, η επικρατούσα νομολογία κάνει λόγο για «χρηματική παροχή» και όχι για αποζημίωση βλ. ΑΠ 1048/2011 ό.π.· ΑΠ 410/2011 ό.π. Για οιονεί εύλογη αποζημίωση πάντως κάνει λόγο η ΑΠ 321/2011 αδημ. Για το ότι σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, και εφόσον αυτό δεν οφείλεται σε δόλο του εργοδότη ή προστηθέντος του τελευταίου, ο εργοδότης απαλλάσσεται από την ευθύνη σε αποζημίωση της ΑΚ 931, λόγω του περιουσιακού χαρακτήρα της ζημίας που αποκαθίσταται από την τελευταία διάταξη βλ. ολΑΠ 18/2008 ό.π.· ΑΠ 52/2011 αδημ.
