(ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009 - ÔÅÕ×ÏÓ 56)
Αριθμός απόφασης: 382/2009
Τμήμα: Άρειος Πάγος: Δ΄ Πολιτικό Τμήμα
Πρόεδρος: Γ. Πετράκης
Εισηγητής: Γ. Λαλούση
Δήλωση βουλήσεως που δεν έγινε στα σοβαρά, παρά μόνο φαινομενικά (εικονική), είναι άκυρη. Την ακυρότητα προτείνει καθένας που έχει έννομο συμφέρον. Πότε η εικονικότητα είναι απόλυτη και πότε σχετική. Πότε η σχετική εικονικότητα είναι πλήρης και πότε μερική. Ανέλεγκτη η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας για την απόλυτη ή σχετική ακυρότητα μιας δικαιοπραξίας, εκτός αν παραβιάστηκαν οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών ( ΑΚ 173, 200) ή αν υπάρχει λόγος αναίρεσης κατά το άρθρο 559 αριθμ. 19 και 20 ΚΠολΔ.
Άρθρα: 180, 173, 200, 573 ΑΚ, ν. 813/1978 και ήδη π.δ. 34/1995 και άρθρα 561 παρ. 1 και 559 αρίθμ. 19 και 20 ΚΠολΔ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Από τη διάταξη του άρθρου 138 ΑΚ ορίζεται, ότι δήλωση βουλήσεως που δεν έγινε στα σοβαρά, παρά μόνο φαινομενικά (εικονική) είναι άκυρη. Άλλη δικαιοπραξία που καλύπτεται κάτω από την εικονική είναι έγκυρη, αν τα μέρη την ήθελαν και συντρέχουν οι όροι που απαιτούνται για τη σύστασή της. Εξάλλου, κατά το άρθρο 180 ΑΚ η άκυρη δικαιοπραξία θεωρείται σαν να μην έγινε. Από την τελευταία αυτή διάταξη προκύπτει ότι την ακυρότητα προτείνει καθένας που έχει έννομο συμφέρον. Εικονική μπορεί να είναι όχι μόνο σύμβαση μισθώσεως κατά την έννοια των άρθρων 573 επ. ΑΚ, αλλά και εμπορική μίσθωση διεπόμενη από το ν. 813/1978 και ήδη π.δ. 34/1995. Από το συνδυασμό των άνω διατάξεων προκύπτει περαιτέρω, ότι απόλυτη είναι η εικονικότητα της μισθώσεως, όταν αυτή δεν καλύπτει άλλη δικαιοπραξία, δηλαδή όταν οι δικαιοπρακτούντες δεν ήθελαν να επέλθει με τη δικαιοπραξία καμία έννομη μεταβολή. Αντιθέτως, σχετική είναι η εικονικότητα όταν η εικονική δικαιοπραξία καλύπτει άλλη δικαιοπραξία. Η κάλυψη μπορεί να είναι πλήρης αν η ηθελημένη δικαιοπραξία είναι διαφορετική από την εικονική ή μερική αν η καλυπτόμενη δικαιοπραξία είναι ιδίου τύπου με την εικονική, αλλά περιέχει διαφορετικούς όρους. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολΔ, η εκτίμηση από το δικαστήριο της ουσίας πραγματικών γεγονότων και ιδιαίτερα του περιεχομένου εγγράφων δεν υπόκειται στον έλεγχο του Αρείου Πάγου, εκτός αν παραβιάστηκαν κανόνες δικαίου, στους οποίους περιλαμβάνονται και ερμηνευτικοί ή αν υπάρχει λόγος αναίρεσης κατά το άρθρο 559 αριθμ. 19 και 20 ΚΠολΔ. Συνεπώς, η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας για την απόλυτη ή σχετική εικονικότητα μιας δικαιοπραξίας, σχηματιζόμενη από την εκτίμηση των αποδείξεων και αναφερόμενη στην αληθινή βούληση του δικαιοπρακτούντος, είναι αναιρετικώς ανέλεγκτη, γιατί αφορά κρίση περί τα πράγματα, εκτός αν παραβιάστηκαν οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών των άρθρων 173 και 200 ΑΚ.
