(ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 - ÔÅÕ×ÏÓ 87)
Αριθμός απόφασης: ΑΠ 1156/2015
Τμήμα: Τμήμα Ε’
Πρόεδρος: Βιολέτα Κυτέα, Αντ/δρος
Εισηγητής: Αριστείδης Πελεκάνος, Εισαγγελέας: Κωνσταντίνος Παρασκευαΐδης, Αντ/λέας
Κλοπή. Έννοια. Αναιρείται η καταδικαστική απόφαση για κατ’ εξακολούθηση κλοπή άμμου λόγω έλλειψης νόμιμης βάσης εξαιτίας αντιφατικής και ασαφούς αιτιολογίας και εσφαλμένης εφαρμογής ουσιαστικής ποινικής διάταξης, επειδή στο μεν σκεπτικό γίνεται λόγος για ποσότητα του κλαπέντος πράγματος μόλις στα 5.000 κυβικά εκατοστά, ενώ στο διατακτικό η ίδια ποσότητα προσδιορίζεται στα 50.000 κυβικά μέτρα, οπότε υπάρχει τόσο ιδιαίτερα μεγάλη απόκλιση μεταξύ τους, ώστε να άπτεται του προσδιορισμού της υλικής υπόστασης του κλαπέντος ως «πράγματος». Διάκριση της υλικής υπόστασης του «πράγματος» από την οικονομική αξία του, που δεν είναι στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης της κλοπής, εκτός αν πρόκειται για κλοπή πράγματος ευτελούς ή ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. Μειοψηφία του Εισηγητή Αρεοπαγίτη.
Νομικές διατάξεις: Άρθρα 372, 377, 98 ΠΚ και 139, 510 παρ. 1 περ. Δ΄ - Ε΄ ΚΠΔ.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
> Κατά τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 372 του Ποινικού Κώδικα, όποιος αφαιρεί ξένο, (ολικά ή εν μέρει) κινητό πράγμα από την κατοχή άλλου, με σκοπό να το ιδιοποιηθεί παράνομα, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και αν το αντικείμενο της κλοπής είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας, με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.
> Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, που προστατεύει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της κλοπής απαιτείται να αφαιρέσει ο δράστης με θετική ενέργεια, από την κατοχή άλλου, ξένο, ολικά ή εν μέρει, κινητό πράγμα, με σκοπό να το ιδιοποιηθεί παράνομα. Η αφαίρεση συνίσταται στην άρση της ξένης κατοχής, η οποία υφίσταται στο κινητό πράγμα, και στη θεμελίωση νέας σ’ αυτό κατοχής από τον δράστη ή τρίτο, με τον σκοπό της παράνομης ιδιοποιήσεώς του, είναι δε αδιάφορο αν ο σκοπός αυτός επιτεύχθηκε τελικά, όπως και το κίνητρο της κλοπής, στην έννοια δε της κατοχής, που μπορεί να διαρκέσει και για λίγο χρόνο, περιλαμβάνεται τόσο η πραγματική εξουσία επί του πράγματος, όσο και η βούληση για την εξουσίασή του, δηλαδή να το έχει δικό του, να το χρησιμοποιεί (και δεν παύει να υπάρχει τέτοιος σκοπός αν δεν μπορεί να το μεταβιβάσει περαιτέρω σε τρίτο). Η αφαίρεση απαιτείται να έγινε αυτογνωμόνως και χωρίς τη συγκατάθεση του δικαιούχου του πράγματος. Η αξία του αντικειμένου της κλοπής δεν αποτελεί στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασής της και εφόσον αυτή δεν χαρακτηρίστηκε ως κλοπή αντικείμενου ιδιαιτέρως μεγάλης αξίας, πράγμα που αποτελεί επιβαρυντική περίσταση του εγκλήματος αυτού και κρίνεται ανελέγκτως από το δικαστήριο της ουσίας, δεν απαιτείται ειδικότερος προσδιορισμός της αξίας του πράγματος που παράνομα αφαιρέθηκε. Μόνον αν υποβληθεί στο δικαστήριο της ουσίας αυτοτελής ισχυρισμός ότι το αντικείμενο της κλοπής είναι ευτελούς αξίας, που οδηγεί σύμφωνα με το άρθρο 377 του ίδιου Κώδικα, στην επιεική μεταχείριση του δράστη, ανακύπτει υποχρέωση ειδικής αιτιολόγησης, κατά τα κατωτέρω, της κρίσεως του δικαστηρίου, αν το αντικείμενο της κλοπής είναι ή όχι ευτελούς αξίας.
[…] Στην προκειμένη περίπτωση το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Λασιθίου, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, με την υπ’ αρ. 852/2013 προσβαλλόμενη απόφασή του, καταδίκασε τον αναιρεσείοντα-κατηγορούμενο σε ποινή φυλακίσεως έξι (6) μηνών, την εκτέλεση της οποίας ανέστειλε επί τριετία, για την αξιόποινη πράξη της απλής κλοπής κατ’ εξακολούθηση. Στο σκεπτικό της απόφασης αυτής, που παραδεκτά συμπληρώνεται από το διατακτικό και αποτελούν ενιαίο σύνολο, το ανωτέρω δικαστήριο μετά από εκτίμηση και αξιολόγηση όλων των μνημονευομένων κατά το είδος τους αποδεικτικών μέσων, δέχθηκε κατά την αναιρετικά ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του ότι αποδείχθησαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά - κατά πιστή μεταφορά: «Μεταξύ του δεύτερου κατηγορουμένου (νυν αναιρεσείοντος) και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία "...", νόμιμος εκπρόσωπος της οποίας είναι ο Ε.Δ. του Σ., καταρτίσθηκε το έτος 2007 σύμβαση έργου, στα πλαίσια της οποίας ο δεύτερος κατηγορούμενος (Ε.Γ.) (είναι ο εδώ αναιρεσείων) εργολάβος χωματουργικών εργασιών ανέλαβε να απομακρύνει, από οικόπεδο ιδιοκτησίας της ανωτέρω ανωνύμου εταιρείας, που βρίσκεται στη θέση "..." του Δ.Δ. ..., άμμο, ώστε το επίπεδο του ακινήτου να κατέλθει κατά 1,5 μέτρα και στη συνέχεια η επίχωσή του με χώμα και πέτρες για τη θεμελίωση του ξενοδοχείου .... Ως αμοιβή του εργολάβου, δευτέρου κατηγορουμένου ήταν η απόληψη της άμμου και η εκμετάλλευσή της για ίδιο όφελος. Το έτος 2009 όμως οι εκπρόσωποι της ως άνω εργοδότριας εταιρείας, επειδή θεωρούσαν πλημμελή την εκτέλεση του έργου από τον δεύτερο κατηγορούμενο, τον ενημέρωσαν ότι η συνεργασία τους διακόπτεται και του απαγόρευσαν να λάβει άλλη ποσότητα άμμου από το ακίνητο. Εκείνος όμως θεωρώντας ότι κακώς του είπαν να διακόψει τις εργασίες και ότι δεν έχει λάβει άμμο που να αντιστοιχεί στην αμοιβή του, συνέχισε να παίρνει άμμο από το ακίνητο χωρίς τη συναίνεση της εργοδότριας εταιρείας, ιδιοκτήτριας του ακινήτου, με συνέπεια το χρονικό διάστημα από 10.4.2009 έως και 23.5.2009 να αφαιρέσει με σκοπό παράνομης ιδιοποίησης ποσότητα άμμου η οποία δεν υπερβαίνει τα 5.000 κυβ[ικά] εκ[ατοστά], την οποία ιδιοποιήθηκε παράνομα».
Με βάση τις παραδοχές αυτές, με το διατακτικό του τον κήρυξε ένοχο του ότι: «Την χρονική περίοδο από 10.4.2009 έως και 23.5.2009, στη θέση "..." ..., κατ’ εξακολούθηση του ιδίου και του αυτού εγκλήματος τέλεσε το ακόλουθο έγκλημα: αφαίρεσε από την κατοχή άλλου ξένο ολικά κινητό πράγμα, με σκοπό να το ιδιοποιηθεί παράνομα και ειδικότερα, στον ως άνω τόπο, αφαίρεσε πενήντα χιλιάδες κυβικά μέτρα (50.000 κυβικά μ[έτρα]) άμμου περίπου, από ακίνητο ιδιοκτησίας της επιχείρησης "....", την οποία εκπροσωπεί νόμιμα ο Ε.Δ.».
Με αυτά που δέχθηκε το δικαστήριο της ουσίας, κατά την πλειοψηφήσασα κρίση αυτού του δικαστηρίου, δεν διέλαβε στην απόφασή του την επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα και το άρθρο 139 ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία για τη δικαιοδοτική καταφατική του κρίση περί της ενοχής του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου, για την αξιόποινη πράξη που τον καταδίκασε.
Ειδικότερα, μεταξύ σκεπτικού και διατακτικού αυτής υπάρχει αντίφαση για την ποσότητα της άμμου που φέρεται ότι αφαίρεσε παράνομα ο αναιρεσείων από την κατοχή της εταιρείας με την επωνυμία "...", νομίμως εκπροσωπουμένης, καθόσον στο αιτιολογικό αυτής, διαλαμβάνεται ότι η αφαιρεθείσα παρανόμως ποσότητα άμμου είναι 5.000 κυβικά εκατοστά, δηλαδή μόνο 5 κυβικά [;], σε αντίθεση με το διατακτικό στο οποίο διαλαμβάνεται ότι η ποσότητα άμμου που αφαιρέθηκε παράνομα κατά την επίδικη χρονική περίοδο είναι 50.000 κυβικά μ[έτρα]. Η τελευταία αυτή ποσότητα τελεί σε ιδιαίτερα μεγάλη απόκλιση από την διαλαμβανομένη στο σκεπτικό σε σημείο που άπτεται του προσδιορισμού της υλικής υπόστασης του κλαπέντος πράγματος, που αποτελεί συστατικό στοιχείο του εγκλήματος της απλής κλοπής κατ’ εξακολούθηση ως στοιχείο της αντικειμενικής υποστάσεως αυτού, αδιαφόρως της οικονομικής αξίας του αντικειμένου κλοπής η οποία, όπως προαναφέρθηκε, στην απλή κλοπή δεν αποτελεί στοιχείο της αντικειμενικής υποστάσεως του εγκλήματος, αφού αυτή δεν χαρακτηρίζεται ως κλοπή ευτελούς αξίας ή κλοπή αντικειμένου ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. Η αντίφαση αυτή, που συναρτάται με το ανωτέρω αντικειμενικό στοιχείο της υλικής υποστάσεως του εγκλήματος, συνιστά και έλλειψη νόμιμης βάσης.
Πρέπει συνεπώς να γίνουν δεκτοί οι από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ΄ και Ε΄ ΚΠΔ λόγοι αναιρέσεως, περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της προσβαλλόμενης απόφασης και εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής του νόμου υπό την μορφή της ελλείψεως νόμιμης βάσης… να γίνει δεκτή ως βάσιμη κατ’ ουσία η από 14.7.2014 αναίρεση που επιδόθηκε στην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου την 17.7.2014, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, στο σύνολό της κατά την πλειοψηφήσασα γνώμη του δικαστηρίου αυτού και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα εκδίκαση στο σύνολό της, στο ίδιο δικαστήριο (άρθρο 519 ΚΠΔ), αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
(Μειοψηφία ενός μέλους, του Εισηγητή Αρεοπαγίτη, που υποστήριξε την εν μέρει αναίρεση της απόφασης μόνο ως προς το σκέλος της ποινής. Παραλείπεται λόγω έλλειψης χώρου)
