(ΜΑΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 - ÔÅÕ×ÏÓ 100)
Αριθμός απόφασης: ΑΠ 362/2019
Τμήμα: Β2΄
Πρόεδρος: Πηνελόπη Ζωντανού, Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου
Εισηγητής: Νικόλαος Πιπιλίγκας, Αρεοπαγίτης
Υπερημερία εργοδότη ως δανειστή και υποχρέωση για καταβολή αμοιβής. Έννοια ανώτερης βίας.
Άρθρο 656 ΑΚ.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Από τη διάταξη του άρθρου 656 εδ. α του ΑΚ, όπως ίσχυε κατά τον επίδικο κατά την αγωγή χρόνο (1.1.2004 έως 31.5.2011), με την οποία ορίζεται ότι αν ο εργοδότης έγινε υπερήμερος ως προς την αποδοχή της εργασίας ή αν η αποδο-χή της εργασίας είναι αδύνατη, για λόγους που τον αφορούν και δεν οφείλονται σε ανωτέρα βία, ο εργαζόμενος δικαιού-ται να απαιτήσει το μισθό, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να παράσχει την εργασία σε άλλον χρόνο, σε συνδυασμό με αυτές των άρθρων 349 και 350 του ΑΚ, προκύπτει ότι ο εργοδότης περιέρχεται σε υπερημερία, όταν ο μισθωτός προ-σφέρει πραγματικά, με τον προσήκοντα τρόπο την εργασία του και αυτός δεν τη δέχεται ή δηλώνει ότι δεν τη δέχεται, με συνέπεια να υποχρεούται στην καταβολή του μισθού σε αυτόν (μισθωτό). Υποχρέωση, εξάλλου, του εργοδότη να κατα-βάλει τον μισθό, υπάρχει και σε περίπτωση αδυναμίας αυτού να αποδεχθεί τις υπηρεσίες του μισθωτού, όταν η αδυναμία αυτή ανάγεται όχι μόνο σε πταίσμα του, αλλά και όταν οφείλεται σε τυχαία περιστατικά, που τον αφορούν και σχετίζονται με τη σφαίρα των συνθηκών, που μπορεί να ελέγχει ή τους γενικότερους ή ειδικότερους κινδύνους της πορείας και λει-τουργίας της επιχείρησης και εκμετάλλευσής του. Ο εργοδότης απαλλάσσεται μόνον αν η αδυναμία του (για αποδοχή της εργασίας) οφείλεται σε ανώτερη βία.
Ανώτερη βία υπάρχει, όταν η ενέργεια του υποχρέου εμποδίζεται από τυχηρό και απρόβλεπτο γεγονός, το οποίο ήταν αδύνατο να αποτραπεί, με μέτρα άκρας επιμέλειας και σύνεσης, ενώ «τυχηρό» είναι το γεγονός, το οποίο δεν οφείλεται σε πταίσμα του υποχρέου και δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί, αλλά μπορούσε να αποτραπεί με μέτρα άκρας επιμέ-λειας και σύνεσης του εργοδότη, ώστε να μην επέλθει η αδυναμία παροχής της εργασίας (ΟλΑΠ 1340/1979, ΑΠ 1587/2009, ΑΠ 677/1974).
Κατά συνέπεια η τυχόν άρνηση ή η καθυστέρηση του εποπτεύοντος κατά την κείμενη νομοθεσία δημόσιου φορέα, όπως είναι οι υπηρεσίες της κεντρικής διοίκησης, να προβεί στη σύσταση προσωποπαγών οργανικών θέσεων του εποπτευό-μενου από αυτόν φορέα, όπως είναι τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, για την ένταξη σε αυτές προσωπικού, που απα-σχολείτο στον εποπτευόμενο φορέα με διαδοχικές συμβάσεις έργου ή εργασίας ορισμένου χρόνου και για το οποίο κρίθη-κε με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ότι συνδεόταν με αυτό με ενιαία σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, δεν αίρει την υπερημερία του ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος, ως εργοδότη, και συνακόλουθα την υποχρέωση αυτού να καταβάλει στο εν λόγω προσωπικό τις οφειλόμενες αποδοχές υπερημερίας, αφού το γεγονός αυτό ανάγεται στη σφαίρα των συνθηκών λειτουργίας του και στους γενικότερους κινδύνους της πορείας αυτού, τελείως δε διάφορο είναι το ζήτημα του υπολογισμού του ύψους αυτών.
